Wstęp
W Polsce stanem fizycznym dzieci i młodzieży zajmuje się wiele instytucji profesjonalnych a prym zasadniczy wiedzie tu szkoła. W medycynie powszechnie uznawany jest pogląd, że w walce z wieloma chorobami, wobec których medycyna jest często bezsilna, czynnik ruchu a więc rekreacja fizyczna, wychowanie fizyczne i sport stanowią główne działanie profilaktyczne. W warunkach współczesnej cywilizacji żyjemy w epoce gwałtownych przemian, których tempo jest wielokrotnie większe niż było przed laty. Widoczne są różnice w stylu życia następujących po sobie pokoleń. Rozwój cywilizacji, obok ogromnego postępu w nauce i szeroko pojętej kultury, niesie za sobą wiele ujemnych skutków, jak niszczenie naturalnego środowiska człowieka, obniżenie jego aktywności ruchowej, szerzenie chorób współczesnej cywilizacji głównie nerwic i schorzeń układu krążenia. Spotyka się opinię, iż nie można zahamować rozwoju cywilizacji, ale można i trzeba przeciwdziałać skutkom ujemnych następstw z nim związanych.[2] Pogarszającemu się zdrowiu dzieci młodzieży towarzyszy spadek rozwoju sprawności fizycznej. W populacji młodzieży polskiej nastąpiły niekorzystne zmiany w budowie ciała. Przyczyn tego zjawiska jest wiele, lecz do głównych należy zaliczyć niedostateczny udział dzieci i młodzieży w różnych formach aktywności ruchowej. Znaczna większość z nich uczestniczy wyłącznie w obowiązkowych lekcjach wychowania fizycznego, a dla większości zajęcia te są jedyną systematyczną formą ćwiczeń kształtujących sprawność fizyczną wpływającą na ich zdrowie. Problematyka rozwoju fizycznego i sprawności fizycznej jest bardzo złożoną i obszerną dziedziną wiedzy. Wychowawcy, trenerzy i nauczyciele wychowania fizycznego muszą posiadać tę wiedzę i kierować, zachęcać rodziców do większego zainteresowania się rozwojem, sprawnością i zdrowiem młodzieży.
Podejmując badania nad rozwojem somatycznym i motorycznym dziewcząt, kierowałem się własnym zainteresowaniem prześledzenia ich drogi rozwojowej. Celem moim było określenie poziomu rozwoju fizycznego i sprawności fizycznej tych dziewcząt. W oparciu o przeprowadzone obserwacje i badania chciałem uzyskać odpowiedzi na następujące pytania: 1. Jak przedstawia się poziom rozwoju somatycznego 17-letnich uczennic ZS 4 Nadróż? 2. Jaki jest ich poziom sprawności fizycznej? 3. Jak kształtuje się rozwój poszczególnych cech motorycznych? 4. Czy istnieje wyraźna różnica między poziomem tej sprawności wiosną i jesienią? 5. Czy w porównaniu do wyników ogólnopolskich rozwój tej sprawności przebiega w normie, czy też zarysowuje się wyraźna akceleracja lub retardacja? Jestem przekonany, że uzyskanie odpowiedzi na powyższe pytania będzie z dużym pożytkiem dla dalszej pracy zawodowej, jako nauczyciela wychowania fizycznego
Materiał badawczy i metody badań
Badania przeprowadzono w Zespole Szkół Nr 4 im. Ziemi Dobrzyńskiej w Nadrożu. Badaniami objęto dziewczęta w wieku 17 lat klasy Liceum Ogólnokształcącego. Pomiary somatyczne przeprowadzono w kwietniu 2003 roku. Średnie wyniki wysokości i ciężaru porównano z analogicznymi badaniami ogólnopolskimi zamieszczonymi w pracy R.Przewędy i R.Trześniowskiego. Jako metodę badań przyjęto wybrane próby Międzynarodowego Testu Sprawności Fizycznej: 1) bieg na dystansie 50m, 2) skok w dal z miejsca, 3) bieg na dystansie 800m, 4) zwis na ugiętych rękach, 5) siady z leżenia tyłem wykonywane w czasie 30s, 6) skłon tułowia w dół. Badania przeprowadziłem w kwietniu i wrześniu 2003r., zgodnie z instrukcją zamieszczoną w pracy R. Trześniowskiego i S. Pilicza. Średnie wyniki uzyskane w poszczególnych próbach porównałem z analogicznymi badaniami zamieszczonymi w pracy R. Przewędy i R. Trześniowskiego.
Omówienie i analiza wyników
1. Rozwój somatyczny: a) wysokość ciała badanych dziewcząt kształtuje się na poziomie nieznacznie wyższym od przeciętnego i wynosi 164,2 cm / średnia ogólnopolska 163,4cm /, b) ciężar ciała badanych dziewcząt kształtuje się na poziomie przeciętnym i wynosi 56,8 kg / średnia ogólnopolska 56,1 kg /,
2. Sprawność fizyczna: a) szybkość badanych dziewcząt kształtuje się na poziomie przeciętnym: - I badanie - 8,6 s, - II badanie - 9,0 s, - średnia ogólnopolska - 8,7 s, - różnica między pierwszym i drugim badaniem - 0,4 s, b) skoczność badanych dziewcząt znajduje się na poziomie nieznacznie wyższym od przeciętnego: - I badanie - 186 cm, - II badanie - 180 cm, - średnia ogólnopolska - 180 cm, - różnica między pierwszym i drugim badaniem - 6cm, c) wytrzymałość badanych dziewcząt kształtuje się na poziomie przeciętnym: - I badanie - 3 min, 58 s, - II badanie - 4 min, 2 s, - średnia ogólnopolska - 3 min, 50 s, - różnica między pierwszym i drugim badaniem - 4 s, d) siła ramion badanych dziewcząt jest niższa od przeciętnej: - I badanie - 7 s, - II badanie - 6 s, - średnia ogólnopolska - 13 s, - różnica między pierwszym i drugim badaniem - 1 s, e) siła mięśni brzucha badanych dziewcząt jest wyższa od przeciętnej: - I badanie - 22 powtórzenia, - II badanie - 20 powtórzeń, - średnia ogólnopolska - 19 powtórzeń, - różnica między pierwszym i drugim badaniem - 2, f) gibkość badanych dziewcząt znajduje się na poziomie przeciętnym: - I badanie - 14 cm, - II badanie - 10 cm, - średnia ogólnopolska - 11 cm, - różnica między pierwszym i drugim badaniem - 4 cm.
Wnioski
1. Rozwój somatyczny 17-letnich uczennic Liceum Ogólnokształcącego w Nadrożu przebiega w normie. 2. Ogólna sprawność fizyczna tych dziewcząt znajduje się na poziomie średnim i była niemal identyczna ze średnią krajową. 3. Najlepiej rozwiniętą cechą okazała się siła mięśni brzucha, najgorzej siła ramion. 4. Między badaniami wiosennymi i jesiennymi wystąpił nieznaczny regres wszystkich cech motorycznych. Okres wakacji wpłynął więc niekorzystnie na rozwój sprawności fizycznej badanej grupy dziewcząt.
Literatura:
1. Demel M. : Szkice krytyczne o kulturze fizycznej, Sport i turystyka, W -wa 1973 2. Chromiński Z. : Aktywność ruchowa dzieci młodzieży, IWZZ, W-wa 1987 3. Przewęda R. : Raport o kulturze fizycznej w Polsce, AWF, W-wa 1989 4. Przewęda R., Trześniowski R. : Przemiany sprawności fizycznej młodzieży w Polsce, Wychowanie fizyczne i sport, W-Wa nr 4, 1992 5. Trześniowski R., Pilicz S. : Tabele punktacji sprawności fizycznej młodzieży w wieku 7-19 lat, AWF, W-wa 1989 6. Ulatowski T. : Z badań nad stanem kultury fizycznej w Polsce, AWF, W-wa 1987
Paweł Brokos Zespół Szkół Nr 4 Nadróż |